"Waar het om gaat: dat alle linkse partijen worstelen met de vraag hoeze zich verhouden tot de xe2x80x98allochtonenxe2x80x99 in Nederland, tegelijk met deautochtonen die we nu zo keurig xe2x80x98laagopgeleidxe2x80x99 noemen. Deautochtonen in de oude buurten en dorpen, bijvoorbeeld, hoewel we wetendat de anti-migrantenstemming (en het stemmen op Wilders) zeker niettot die wijken beperkt is maar zich ook verspreidt naar de blankemiddenklassewijken. Neem Volendam: geen allochtonen, hogeWildersaanhang, en het nabije Edam: meer Marokkaanse Nederlanders, maarlagere aanhang voor de PVV."
Anja Meulenbelt (kamerlid Eerste Kamer SP) wil met dit stuk de discussieaanzwengelen. Ze heeft geen kant-en-klare antwoorden, want simpeleantwoorden zijn er niet. Hieronder haar artikel dat -uiteraard- ook is verschenen op haar eigen weblog.
Het lijkt er op alsof links het er erg moeilijk mee heeft om tweeidealen vast te houden en wel tegelijkertijd: om de band met de oudevolkswijken, het autochtone proletariaat en de bange blanke lageremiddenklasse vast te houden en tegelijk op te komen voor de migrantendie in Nederland wonen, die zich met horten en storen inburgeren. Ditis het gevaar dat met name bij de PvdA openlijk zichtbaar is geworden:de PvdA werkt wel degelijk veel in de wijken waar het om gaat, zij hetmeer als bestuurders dan als activisten. Aboutaleb had destijds eenbelangrijke rol als rechterhand van Cohen in Amsterdam, toen het na demoord op Van Gogh begon te spoken. Marcouch is nu een boegbeeld alsstadsdeelvoorzitter, die ongelooflijk veel initiatieven ontplooit enzijn nek uitsteekt – voortdurend balancerend op het randje van hetrisico zijn eigen (Marokkaanse) achterban te verliezen wanneer hij teveel als xe2x80x98regentxe2x80x99 optreedt die harde maatregelen wil nemen tegen wat erverkeerd gaat binnen de allochtone gemeenschappen, en daarmee meergezien wordt als de lange arm van het establishment dan alspleitbezorger voor zijn xe2x80x98eigenxe2x80x99 mensen. Toch hebben ook deze koplopers:Cohen, Aboutaleb, Marcouch (en anderen) de tuimeling omlaag van de PvdAniet kunnen voorkomen.
PvdA, GroenLinks en de SP
De PvdA heeft een reeks van succesvolle en zichtbare voormaligemigranten of migrantenkinderen in de gelederen: Aboutaleb, Albayrak,Marcouch, Arib, Elatik. Dat maakt de partij aantrekkelijk voorallochtonen, en bij de laatste landelijke verkiezingen werd datduidelijk: opeens werd het allochtone electoraat ontdekt, dat massaalop kwam dagen en massaal links stemde – hoewel ze, als overwegendmoslim – vaak waren ingeschat als conservatief. De keerzijde: dat dePvdA toenemend werd weggezet als xe2x80x98de Partij van de Allochtonenxe2x80x99. En datbetekende voor de anti-migranten stemmers onder de autochtonen dat dePvdA minder aantrekkelijk werd. In die spanning is de PvdA gaanwiebelen. Opeens kwam Bos met rechtse taal: er moest maar meergepolariseerd worden. De eerste versie van de integratienota had flinkwat themaxe2x80x99s van rechts overgenomen: alsof het werkelijk ging over diepaar imams die geen handen willen geven en die zeldzamebourka-draagsters. Het gevolg was een steeds duidelijker wordendesplitsing in de eigen achterban. De stellingname werd dus vervolgensweer wat verzacht, maar het heeft de PvdA niet kunnen helpen: ik weetniet of dit waar is, want ik heb geen gegevens gezien over de opkomsten het stemmingsgedrag van allochtonen, maar ik vermoed dat die minderdan voorheen naar de stembus zijn gegaan, en minder het gevoel haddenop de PvdA te moeten stemmen. Ondertussen lukte het ook niet meer om deontevreden autochtonen terug te winnen. Ik ga er van uit dat dit nooitde enige reden is voor de achteruitgang van de PvdA, maar ik denk dathet meespeelt.
Groen Links heeft ook een aantal zichtbare migranten(kinderen) in degelederen, Dibi, Azough, Ulichki, en bovendien heeft Femke Halsemaconsequent stelling genomen tegen Wilders, en ik denk dat dat heeftbijgedragen aan het feit dat GroenLinks van de drie linkse partijen bijde EUverkiezing het meest heeft gewonnen. Verdiend. Maar tegelijk wordtGroenLinks vooral gezien als een intellectuelenpartij, die weinig bandheeft met de xe2x80x98laagopgeleidexe2x80x99 autochtonen.
Dan de SP. Voor mij het moeilijkste om te beschrijven juist omdat ikdaar zelf deel van uit maak. Van huis uit heeft de SP het meeste bandenjuist onder die autochtone bevolking, juist in de wijken waar we hetsteeds over hebben. Veel moeite heeft de SP nooit gedaan om er voor tezorgen dat er meer allochtonen zichtbaar zouden zijn in hetpartijkader. Moeten we ook niet doen, heb ik vaak gehoord, want je moetgeen mensen op een post zetten omdat ze allochtoon zijn, wedoen niet aan alibipolitiek. Daar zit wat in, maar daarmee was de SPminder zichtbaar als een partij die expliciet opkomt voor migranten enhen een plaats geeft. Dat werd aan de afdelingen overgelaten -Rotterdam, die in een stad werkt waarvan de helft van de bevolkingallochtoon is heeft dat juist wel gedaan – maar xe2x80x98landelijkxe2x80x99 nam datniet over.
Emotionele herkenning
Het punt is dat mensen niet alleen maar kiezen op eenpartijprogramma, maar ook op emotionele herkenning. Op verwantschap.Een partij die migranten op zichtbare plekken heeft zitten, migrantendie zich niet eens in de eerste plaats hoeven te profileren als degenendie xe2x80x98integratiexe2x80x99 in hun portefeuille hebben, wekt het vertrouwen datmigranten serieus worden genomen – en daarmee wordt vanzelf eenachterban gekweekt waaruit nieuw talent uit naar voren komt.
De dominante stroming binnen de partij vond het niet nodig om al tezeer tegen het fenomeen Wilders op te treden – beter was het, heb ikvaak gehoord, om Wilders gewoon als politicus tegemoet te treden, enaan te tonen dat hij de xe2x80x98man in de straatxe2x80x99 weinig te bieden had, ook deautochtonen niet. Dat is een correcte positie, want het is aantoonbaardat Wilders, die niet voor niets rechts uit de VVD is geschoven, welzegt dat hij voor de xe2x80x98zwakkenxe2x80x99 in de maatschappij op wil komen (zolangdat maar geen moslims zijn) maar daar geen enkel programma voor heeft.Erg overtuigend heeft het niet gewerkt, en ondertussen hebben veelmigranten een ferme stellingname tegen Wilders gemist, en is hunvertrouwen met het politiek correcte programma niet gewonnen. Weliswaarklonk het goed – ik was er erg blij mee – toen eerst Jan Marijnissen endaarna Agnes Kant luid en duidelijk zeiden niets op te hebben met eenpoliticus die een gehele bevolkingsgroep uit wil sluiten – xe2x80x9cwij doenniet aan discriminatiexe2x80x9d, maar toch klonk dat, denk ik, een beetje telaat en een beetje te weinig. De SP staat er om bekend dat wij naar demensen toe gaan, en niet als bestuurders en regenten zitten te wachtentot ze naar ons toekomen, maar migrantenorganisaties, religieus ofseculier, hebben ons te weinig gezien.
Het belangrijkste vraagstuk is niet alleen op welke wijze elkelinkse partij in de politieke arena omgaat met alle problemen diespelen rondom migratie, maar hoe we er in slagen om zowel autochtonenals allochtonen aan ons te binden. Zoals dat hoort voor socialisten,links-liberalen en sociaal-democraten. En dat blijkt niet eenvoudig: teveel de oren laten hangen naar de verontruste en vaak bangeautochtonen, en de migranten laten het afweten. Teveel de kant vanmigranten op, en je hebt zo het (negatieve) etiket eenallochtonenpartij te zijn. En een beetje scharrelen, proberen de koolen de geit te sparen, het er misschien maar liever niet over hebben enhet gehele vraagstuk in neutrale sociaal-economische termen zetten -het heeft links als geheel, gezien de uitslag
van de recenteverkiezing, niet geholpen.
En dit vind ik belangrijk: we kunnen onderling wel verschillenhebben, en er is absoluut sprake van concurrentie, maar nu komt het erop aan om samen te werken. Tot voor kort waren het net communicerendevaten: won de SP dan ging dat van de PvdA af, won de PvdA dan ging datvan de SP af – maar nu heeft links als geheel verloren. Zijhet dat GroenLinks groter is geworden, de SP terug is naar het niveauvoor 2006, en de PvdA grote schade heeft opgelopen. Voor mij is hetvooral belangrijk, en erg, dat links als geheel er op achteruit is gegaan. En zeker zijn er meer redenen voor, de crisis, hetalgehele wantrouwen van de bevolking tegenover xe2x80x98de politiekxe2x80x99 – toch ishet autochtonendilemma een centrale factor.
Het autochtonenprobleem
En ik noem dat, voor de oplettende lezer, niet voor niets voor deverandering eens niet het allochtonenprobleem of het migrantendrama.Want dit is een deel van het probleem dat we niet hebben opgelost: hetlijkt alsof de allochtonen het probleem zijn, waar autochtonen problemen mee hebben. En dat is maar de helft van het verhaal, want over het hoofd wordt gezien dat allochtonen ook mensen zijn die problemen hebben,waaronder die met een vijandige sfeer die door Wilders en aanhangbewust wordt aangewakkerd, en dat voor hen de autochtonen het probleem zijn.En met reden. Waar we als links evenmin onze ogen voor kunnen sluiten.Wij sluiten niet uit, zei Agnes Kant terecht – maar er is, om mensen inte sluiten, meer nodig dan ze niet uit te sluiten.
Dit is voor mij de grote vraag, waar ik geen simpel antwoord op heb.Hoe lukt het, als linkse partij, om zowel autochtonen als allochtonenaan te spreken in hun problemen, ook in de problemen die ze met elkaarhebben. Hoe lukt het om duidelijk te maken dat die mensen veelproblemen met elkaar delen, iedereen wil werk, een goede school voor dekinderen, een beetje aardig wonen, zonder de evidente verschillen dieer ook zijn te ontkennen. Ik ga er van uit, en dat deel ik met hetovergrote deel van links, dat we onze ogen niet moeten sluiten voorwerkelijke problemen, en dat gebeurt ook al lang niet meer, entegelijkertijd niet moeten doen alsof de wereld vergaat en al helemaalniet mee moeten doen aan de xe2x80x98islamiseringxe2x80x99 van de werkelijke problemenmet overlast en criminaliteit. Er wordt al hard gewerkt. Er worden alresultaten geboekt. Het punt is dat elke aanpak, om buurten teverbeteren, om probleemfamilies te coachen, om jongeren een combinatiete bieden van toezicht en kansen, door een deel van de autochtonen weerworden gezien als het xe2x80x98knuffelenxe2x80x99 van de allochtonen – hoe vaak horenwe niet van de autochtonen: wij hebben ons leven lang hard gewerkt, enzij hebben het maar goed – van onze belastingcenten.
De SP heeft sowieso de neiging om niet aan doelgroepen ofxe2x80x98bloedgroepenxe2x80x99 te willen doen – een socialistisch programma hoort vooriedereen goed te zijn en dus ook voor migranten – hoewel iemand alsHarry van Bommel de ruimte heeft genomen, en gekregen, om juist welnaar etnische gemeenschappen toe te stappen, zoals onlangs naar deSurinaamse Nederlanders. Wat wel is gebeurd, is dat er hard is gewerktaan een integratienota die haaks staat op die van de PvdA, in zover isgepoogd om het integratievraagstuk terug te brengen naar wat wezenlijkis: de sociaal-economische voorwaarden die nodig zijn: onderwijs, werk,en een stevig pleidooi voor gemengd werken. Maar daarmee bleef de SPbij al het gekrakeel wel in de luwte, maar kwam met die socialistischevisie op integratie ook weinig over – noch bij autochtoon, noch bijallochtoon Nederland.
Bruggenbouwers
Ik ben zelf niet zo van het xe2x80x99sterke-manxe2x80x99 idee, maar duidelijk is datwe leiders nodig hebben die laten zien dat je het een kunt doen en hetander niet hoeft te laten. In mijn ogen is Marcouch zoxe2x80x99n man, die nietmals is voor zijn eigen achterban en de problemen die jonge allochtonenveroorzaken echt aan wil pakken, maar tegelijk juist ook de autochtonenaan wil spreken, en laten zien dat moslims ook maar gewone mensen zijnmet gewone problemen, die helemaal niet van plan zijn om in Nederlandde boel over te nemen. Mensen die ook als ze zelf moslim zijn netzoveel last hebben van de criminaliteit als de autochtonen. JanMarijnissen had zoxe2x80x99n figuur kunnen zijn. Juist omdat hij wordt gezienals een politicus die nog een gewone jongen is gebleven en nietvergeten is waar hij vandaan komt, wordt hij nog steeds ervaren alsiemand die dicht bij de gewone mensen staat, de gewone autochtonemensen dan wel. Het zou veel hebben uitgemaakt als hij meer had latenzien dat hij ook op wil komen voor de allochtoneNederlanders, voor de mensen die nu samengevat worden onder hetvijandbeeld xe2x80x98moslimsxe2x80x99. En dat dat niet strijdig hoeft te zijn, omdat weer uiteindelijk vooral belang bij hebben dat we een beetje fatsoenlijksamenleven – en dat dat ook kan.
We hebben, volgens mij, niet alleen behoefte aan nettepartijprogrammaxe2x80x99s die zowel de belangen van autochtonen als allochtonenverpakken, maar aan mensen die letterlijk laten zien dat bruggenmogelijk en wenselijk zijn, en dat de belangen van grote groepen mensenfeitelijk vooral parallel lopen. En dat het laatste wat we nodig hebbenis dat sommige politici hun plek op het pluche veroveren door het uitelkaar spelen van de bevolking. Wat nu al aardig is gelukt. Daarop moetvan links meer antwoord komen.
Allochtonenweblog 