De PvdA laat in haar integratienota een onrealistische opvatting over emancipatie zien, betoogt Ella Vogelaar. Identiteit is geen jas die je aan of uit kunt doen.
De gevoelens van verlies en onbehagen die in de PvdA-nota over integratie van migranten zo treffend worden beschreven (Voorpagina Volkskrant, 23 december),bezorgden de partij de afgelopen jaren veel krampachtigheid. Deze wekendiscussieert de PvdA over het stuk (Forum, 29 december en 13 januari),dat aanknopingspunten bevat voor een meer ontspannen benadering. Om uitdeze kramp te komen, is erkenning nodig van het recht van een ieder opzijn eigen emancipatieproces.
Confronteren
De drieopties die de nota schetst om in de samenleving om te gaan metconflicten xe2x80″ normeren, confronteren en tolereren xe2x80″ bieden bestuurders,professionals en burgers een goed referentiekader om positie te bepalenin alledaagse dilemmaxe2x80x99s.
Maar dat kader is niet meer dan eenhulpmiddel om met elkaar te communiceren en ontspannen om te gaan metde keuzen die mensen in concrete situaties maken. Immers, voor de xc3xa9xc3xa9nis handen schudden een kwestie van confronteren, voor de ander is dattolereren en confronteren tegelijk. Bovendien kun je op heelverschillende manieren confronteren.
De schrijvers van de notawillen bijvoorbeeld aparte inburgeringscursussen aan vrouwen tolereren.Maar ze schrijven er dreigend bij de confrontatie niet te schuwen: xe2x80x98Les1 van de cursus moet zijn dat mannen en vrouwen gelijk aan elkaar zijn.En dat onderwerp moet in alle lessen terugkomen.xe2x80x99 Dat is een nogalRambo-achtige vorm van confronteren, die getuigt van weinig kennis overhoe mensen emanciperen. Dat is geen kwestie van xe2x80x98sterft, gij oudevormen en gedachtenxe2x80x99 erin rammen: emancipatie vraagt om een openhouding en respect.
De schrijvers trekken de opzienbarendeconclusie dat de wachtlijsten voor inburgering zijn weggewerkt. Inwerkelijkheid worden de lijsten eenvoudig niet meer bijgehouden, maarzijn er nog altijd rond de 250 duizend migranten die de Nederlandsetaal niet of nauwelijks spreken.
Misvatting
Eentweede hardnekkige misvatting is dat veel mensen de taal niet willenleren en dat we ze daar eindelijk maar eens stevig op moetenaanspreken. De schrijvers realiseren zich kennelijk niet dat, zoalsook bij de grote groep analfabete autochtone Nederlanders, veelschaamte en schroom migranten belemmert te erkennen dat ze niet kunnenlezen en schrijven.
Vertrouwenis essentieel om dat te overwinnen. Mijn partner en ik zijn een halfjaar bezig geweest een Turks-Nederlandse vriendin ervan te overtuigendat ze zich op 42-jarige leeftijd nog best door ons kan latenalfabetiseren.
Veel kramp zit er nog rond nationaliteit enloyaliteit. Inderdaad: het bezit van twee paspoorten zegt niets overiemands loyaliteit aan Nederland. Maar waarom wordt er dan zo veeldrukte gemaakt over mensen met een dubbele nationaliteit? Begin jarennegentig namen PvdA en CDA het initiatief voor verruiming van demogelijkheid hiertoe. Maar de afgelopen jaren streefde de PvdA weernaar beperking.
Twee paspoorten
Uitgangspunt is nudat men de oude nationaliteit moet opgeven om door naturalisatie hetNederlanderschap te kunnen verwerven. De nota geeft hiervoor eencurieuze argumentatie: het zou voor burgers belastend en vervelend zijnonder meerdere rechtstelsels te vallen. Het tegendeel is waar: mensenvinden het belastend en vervelend dat ze hun oude nationaliteit moetenopgeven om te bewijzen dat ze er echt bij willen horen.
Als jedeze betutteling stopt en mensen zelf laat kiezen, kun je ook van deMarokkaanse en Argentijnse overheden verlangen dat ze mensen het rechtgeven hun oorspronkelijke nationaliteit achter zich te laten.
Zoalsbekend veroorzaakt langdurige kramp permanente stress. Ik kan me nietaan de indruk onttrekken dat de schrijvers hieraan lijden als ze vannieuwe Nederlanders eisen: xe2x80x98Loslaten waar je vandaan komt enonvoorwaardelijk kiezen voor Nederland.xe2x80x99
Een kwaadwillende lezerzou er zo het etiket assimilatie op kunnen plakken. Veel passageswijzen echter op het tegendeel, dus dat woord gebruik ik niet.
Maarer spreekt wel een opvatting over emancipatie uit die gespeend is vanrealiteitsbesef. Identiteit is geen jas die je naar believen uit of aankunt trekken. Wat vragen we als we eisen: je moet xc3xb3nvoorwaardelijk voorNederland kiezen? Mag je dan als Marokkaanse Nederlander niet meer blijzijn dat Aboutaleb burgemeester van Rotterdam is? Mag je als TurkseNederlander niet meer juichend de straat op als Turkije eenvoetbalwedstrijd heeft gewonnen? Mag je als Marokkaanse Nederlander er niet voor kiezen in Marokko begraven te worden?
Loslaten
Natuurlijkmogen we van iedereen die hier woont vragen zich mede verantwoordelijkte voelen voor het functioneren van de samenleving en daar naarvermogen een bijdrage aan te leveren. Maar om je echt thuis te kunnenvoelen in je nieuwe vaderland is het juist nodig datgene wat je achterje hebt gelaten een plaats te geven in je nieuwe leven.
Daarbijhoort onvermijdelijk het pijnlijke, maar vaak ook bevrijdende procesvan loslaten. Dan is het nodig dat de ontvangende samenleving daarvoorruimte biedt zonder iemands loyaliteit constant in twijfel te trekken.Ruimte voor individuele ontplooiing en emancipatie.
Ella Vogelaar is oud-PvdA-minister voor Wonen, Wijken en Integratie. Dit artikel is verschenen in de Volkskrantvan 20 januari 2009 en op de website van de Volkskrant en mettoestemming van Ella Vogelaar ook op het Allochtonenweblog geplaatst.
Meer over de integratienotitie van Ploumen:
Mohammed Benzakour over de integratienota van de PvdA
Verliefd op Ploumen (Terstall en Marcel Duyvestein)
de nieuwe integratiekoers van de PvdA
De PvdA is nog lang niet klaar met het integratiedebat (Carel Brandel)
Ploumen flirt met de PVV (Sabra Dahhan)
Wilders: Albayrak moet nu Turkse nationaliteit opgeven
Hoera, de PvdA is extreemrechts geworden(Afshin Ellian)
Allochtonenweblog 