‘Ik ben van niemand een onderdaan. Ik was geen onderdaan van het Marokko van Hassan II, en ik ben nu geen onderdaan van Marokko en ook niet van Nederland. Ik voel me een wereldburger, die geboren is in Marokko en leeft in Nederland. Met beide landen voel ik me verwant. Als ik mezelf geen onderdaan van Marokko noem, waarom zou ik de Nederlandse Marokkanen wel als onderdanen van Marokko beschouwen?’ Dat verklaart Abdou Menebhi, xc3xa9xc3xa9n van de vier Nederlandse Marokkanen die lid is van de Raad van de Marokkaanse gemeenschap in het buitenland (Conseil de la Communautxc3xa9 Marocaine xc3 l’xc3x89tranger, CCME).
Menebhi reageert op een artikel in Trouw, waarin wordt verklaard dat de CCME Marokkaanse Nederlanders als Marokkaanse onderdanen zou beschouwen. Trouw baseert zich hierbij op het gebruik van het woord ‘expatriates‘ in de Engelstalige documenten van de CCME, wat door Trouwjournalist Rob Pietersen vrij wordt vertaald met ‘expats’, ‘tijdelijke bewoners in een vreemd land’. Naar aanleiding van het artikel in Trouw heeft de PVV kamervragen gesteld. Dat laatste mag overigens tamelijk hypocriet genoemd worden: als er xc3xa9xc3xa9n partij is die Marokkaanse Nederlanders de facto als expats beschouwd, en ze liever ‘Marokkanen’ dan ‘Nederlanders’ noemt is het de PVV wel. Het is ook de PVV die nog geregeld spreekt over het ‘terugsturen’ van (Nederlandse) Marokkanen.
presentatie aan het Nederlandse publiek
Komende week presenteert de omstreden raad zich aan het Nederlandse publiek. Op dinsdagavond is er van 18 tot 22 uur een bijeenkomst voor Marokkaanse Nederlanders in de Jaarbeurs in Utrecht, op woensdag 3 december is er om 10.30 uur een persconferentie in Nieuwspoort en volgt ‘s avonds van 19 tot 22 uur een bijeenkomst voor gexc3xafnteresseerden in het Haagse Concordia.
kritiek
Op de CCME is vanaf het begin veel kritiek geweest. Het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland (SMN) noemt in Trouw debijeenkomsten in Utrecht en Den Haag xe2x80x99een promotietourneexe2x80x99. Eerder gafSMN-directeur Farid Azarkan aan de Hoge Raad niet te erkennen. xe2x80x9eDie isniet democratisch totstandgekomen; we snappen niet op basis waarvan deleden zijn gekozen. Daarnaast zijn de doelstellingen onduidelijk. Ditis een achterhoedegevecht.xe2x80x9d Vergelijkbare kritiek is te lezen op de site Yawatani.com en in op diverse artikelen die op het Allochtonenweblog zijn verschenen (zie onder).
Het debat dat Marokkaanse Nederlanders over de CCME voeren, gaat over de mate waarin Marokko democratiseert, de situatie van de mensenrechten in Marokko, de bemoeienis van Marokko met diegenen die Marokko verlaten hebben en de vraag of deelname aan de CCME een goede strategie is om de situatie in Marokko te verbeteren. En als dat het geval is, is de CCME representatief? Is de CCME niet een instrument van de Marokkaanse overheid om meer grip te houden op de Marokkanen die het land verlaten hebben? Want of je nu in Marokko woont of in Timboektoe, voor de Marokkaanse overheid ben en blijf je de facto een Marokkaan (Marocains rxc3xa9sidents xc3 lxe2x80x99xc3xa9tranger, MRE) en inderdaad een ‘expat’.
Namens de Nederlandse Marokkanen zijn er door de Marokkaanse koningvier benoemd in CCME, waaronder Abdou Menebhi. Menebhi was in de jaren’70 xc3xa9xc3xa9n van de oprichters van het Komitee Marokkaanse ArbeidersNederland (KMAN), dat zich vooral richtte op de behartiging van debelangen van Nederlandse Marokkanen in Nederland. Vanwege zijn kritiekop het regime van Hassan II werd hen zijn Marokkaanse paspoort ontnomenen verbleef hij als banneling in Nederland. Sinds eind jaren 90 mag hijterug naar Marokko en werkt hij via zijn organisatie Emcemo(Euromediterraan Centrum Migratie en Ontwikkeling) vooral samen metMarokkaanse NGO’s. In tegenstelling tot zijn critici vindt Menebhi dater in Marokko veel is verbeterd op het gebied van democratie enmensenrechten. Door deel te nemen aan de CCME hoopt hij daar verderverbetering in te brengen en hoopt hij de belangen van NederlandseMarokkanen te kunnen behartigen. Dat de CCME niet democratisch gekozenis, erkent hij. ‘Je hebt gelijk. Maar kun je me een Nederlandseadviesraad noemen die wel democratisch gekozen is?’
Om te beginnenzal Menebhi de komende week eerst het vertrouwen moeten zien te winnenvan (Marokkaanse) Nederlanders. Dat zal niet meevallen. Behalve de driehierboven genoemde bijeenkomsten organiseert Emcemo zelf ook een studieen een debat, a.s. maandag vanaf 19.30 uur in Felix Meritis.
Voor meer informatie en aanmeldingen voor de in dit artikel genoemde bijeenkomsten op 1,2 en 3 december: info@emcemo.nl
Zie ook:
Marokko en mensenrechten
Debat over politieke ontwikkelingen
verbondenheid met Marokko is evident en legitiem (verklaring Menebhi, Dahhan, Bouras e.a.)
Marokko wil invloed op Marokkaanse diaspora vergroten (Hassan Bahara)
Wij zijn Nederlandse burgers (manifest van Nederlandse Marokkanen die waarschuwen voor Marokkaanse controlepolitiek over Marokkaanse gemeenschap)
De greep van Marokko (uitzending Exc3xa9nvandaag)
En, hoe was het in Marokko?
De moeizame relatie van Marokko met haar migranten
Debat in Rabat; over de Marokkaanse diaspora (Nadia Bouras en Roemer van Oordt)
Allochtonenweblog 
Het zijn van ‘wereldburger’ is een gegeven voor de zeer rijken. Voor de mensen die kunnen reizen waar ze willen of waar ze moeten zijn.
De meeste Nederlanders en zeker Marokkanen zijn geen ‘wereldburgers’. Integendeel, de meeste van die mensen komen in hun hele leven niet verder dan Nederland en/of Marokko. Marokkaanse Nederlanders reizen niet of uitsluitend naar Marokko. Dat maakt van deze mensen geen ‘wereldburger’ die van alle culturen, omgangsvormen en regeringsvormen leren en wellicht iets overnemen.
“Werelburger”, in het geval van die meneer Menebhi betekent vooral een etiket om nergens bij te willen horen. En als je nerges bij hoort kun je overal kritiek op hebben.
Daarnaast, je iets ‘voelen’ is iets anders dan iets zijn.